Depositogarantiestelsel

De nasleep van de Icesave bank en de DSB hebben het onderwerp van het depositogarantiestelselwww.dnb.nl/over-dnb/de-consument-en-dnb/dgc/hoe-werkt-het-depositogarantiestelsel/index.jsp in de spotlight gezet. Het garantiestelsel zorgt er voor dat klanten maximaal 100.000 euro vergoed krijgen, ook als de bank failliet gaat. Dit gaat paniek tegen, zelfs als het gonst van de geruchten over omvallende banken. Bovendien is het fijn gevoel, om te weten dat je altijd weer je geld van de bank terug zult krijgen.

Het vorige kabinet had het voornemen om het depositogarantiestelsel op de schop te nemen en dit kabinet gaat er mee doorzoek.officielebekendmakingen.nl/dossier/33227. In de huidige situatie worden de kosten van een failliete bank, achteraf omgeslagen over de overige banken. Het plan is nu om vooraf een fonds te vormen, met een dekking van 1% van alle ingelegde deposito’s.zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-33227-5.html?zoekcriteria=%3fzkt%3dUitgebreid%26pst%3dStaatsblad%257CStaatscourant%257CTractatenblad%257CParlementaireDocumenten%26vrt%3ddepositogarantiestelsel%26zkd%3dInDeGeheleText%26dpr%3dAlle%26spd%3d20121207%26epd%3d20121207%26sdt%3dDatumPublicatie%26ap%3d%26pnr%3d1%26rpp%3d10&resultIndex=8&sorttype=1&sortorder=4. Over tien jaar moet dit fonds een vermogen opbouwen van circa 4 miljard euro. Iedere individuele bank moet ook 1% van de eigen uitstaande deposito’s storten in dit fonds. Het vooraf vullen van een fonds heeft zeker voordelen. Nu betaalt een bank die failliet gaat, niet mee aan de veroorzaakte kosten. In de toekomstige situatie heeft de failliete bank ten minste een bijdrage geleverd, door middel van de al gedane storting in het fonds. Daar komt bij dat klanten van banken het waarschijnlijk een vertrouwenwekkend idee vinden, dat er vooraf gespaard wordt door de banken voor toekomstige financiële catastrofes. Ten slotte scheelt het ook dat banken straks in tijden dat het toch al slecht met hen gaat, niet extra bedragen moeten ophoesten voor broeders en zusters die failliet gaan. Er is immers al eerder voor gespaard.

Nieuw is ook dat banken een risicobijdrage opgelegd kunnen krijgen. Een bank die heel scherp aan de wind vaart, kan een risico-opslag krijgen van 100%. Deze risico-opslag komt dus bovenop het bedrag dat noodzakelijk is om in tien jaar tijd, 1% van de uitstaande deposito’s van deze bank te dekken.

Deze plannen zijn op zich zeer aantrekkelijk. Een avontuurlijke bank zal door de risico-opslag met hogere kosten worden geconfronteerd en hopelijk ook niet langer in staat zijn om een te hoge rentevergoeding aan spaarders te bieden. Dit laatste is echter niet zeker. Het is de vraag of de omvang van deze prikkel voldoende is, om bepaalde banken ervan te weerhouden om bijvoorbeeld onverantwoord hoge rentevergoedingen in het vooruitzicht te stellen. Zeker wanneer het grotere marktaandeel lonkt. Pikant is tevens dat de risico-indeling van de Nederlandsche Bank strikt geheim zal zijn, vanwege het heilige vertrouwen dat gesteld moet worden in alle financiële instellingen.

Hetgeen geheel ontbreekt in dit verhaal, is de consument. Op dinsdag 26 juli 2012 werd bekend dat de grote banken het afgelopen jaar een kwart miljoen spaarders verloren. De klanten hebben hun geld op spaarrekeningen van kleinere banken gezet, die een hogere rente beloven. De consumenten bekommeren zich niet om de risico’s, omdat het garantiestelsel er voor zorgt dat ze geen risico lopen tot 100.000 euro.

Het zou naar mijn mening verstandig zijn als ook de consument een prikkel krijgt voor het maken van een verantwoorde risicoafweging. Je kunt als consument nu nog profiteren van de hogere rente en het nadeel van het verhoogde risico afwentelen op de klanten van de solide banken of de belastingbetaler. Het zou helpen als consumenten ook een ‘eigen risico’ zouden krijgen, zodat bijvoorbeeld onder het garantiestelsel niet 100% maar 80% vergoed wordt. Meer verfijnde opties zijn ook denkbaar, zolang consumenten maar gedwongen worden zelf een afweging te maken tussen het genot van een hogere rente en het risico op het kwijtraken van een deel van het ingelegde geld. Consumenten moeten weer doordrongen raken van het besef dat een hogere rentevergoeding altijd gelijk staat aan een hoger risico en dat zij het risico (ten minste gedeeltelijk) zelf moeten dragen.

De voorstellen van het kabinet voor een herziening van het depositogarantiestelsel gaan dus de goede kant op. Het is alleen jammer dat de voorstellen uitsluitend gericht zijn op de banken en niet op de consumenten die onverantwoorde risico´s nemen ten koste van ons allen (de belastingbetaler).